مطالعات خاورمیانه

 

انتشار دومین شماره رسمی از نشریه عرب زبان «اشراقات کردیة» در مصر و کردستان عراق، به ویژه انتشار آن طی هفته های پس از انقلاب در مصر، من را بر آن داشت تا با توجه به تمرکز خاص آن به جایگاه فرهنگی کُردها در مصر، یادداشتی در رابطه با مطالب شماره اخیر آن بنویسم.
از همکاری جناب دکتر «بولند نجیب» برای شماره های غیر رسمی این نشریه و حضور ایشان در تهران و همچنین نسخه الکترونیکی شماره دوم، تشکر می کنم.

مؤسسه انتشاراتی روزالیوسف در قاهره، این هفته دومین شماره از نشریه  عرب زبان «اشراقات کردیة» را منتشر کرد. همانگونه که در صفحه ابتدایی آن نیز عنوان شده است، این نشریه در راستای ارتباط و همزیستی فرهنگی کُردی و مصری منتشر می شود. نام این نشریه برگرفته شده از برنامه ای در رادیو صدای کردستان است. رادیویی که تاسیس آن باز می گردد به زمان امضای تواقنامه همکاری بین محمدرضا پهلوی و صدام حسین در مورد کردستان در سال 1975.

آقای یاسین رئوف، سردبیر این نشریه که در حال حاضر مدیر دفتر اتحادیه میهنی کردستان در قاهره نیز هست در سرمقاله این شماره می نویسد: "نزاع خیر و شر از بدو آفرینش انسان آغاز شده است... تحولات کنونی کشورهای عربی و خاورمیانه نیز در واقع نبردی بین خیر و شر است... ما در مصر شاهد پیروزی حق بوده ایم... من معتقدم که نزاع خیر و شر همچنان ادامه خواهد داشت."
نشریه «اشراقات کردیه» که سرشار از مقالات و یادداشت های فراوان از نویسندگان کُرد و مصری است، به طور مشخص به برجسته سازی فرهنگ و معرفی نخبگان کردی در جهان عرب- مصر- می پردازد.

در قسمتی از این نشریه گفتگویی با جناب «کریم مروة» نویسنده و اندیشمند کُردتبار لبنانی و سردبیر سابق نشریه «النداء» انجام شده است که در آن، آقای مروة به حمایت از  انقلاب های منطقه می پردازد. نکته قابل توجه در این مصاحبه که در سلیمانیه عراق انجام شده، آن است که وی به وضوح بر حق ملت ها در تعیین سرنوشت خود به ویژه حق جدایی طلبی و استقلال تاکید می کند.
در ادامه نیز بخشی به استاد «جاسم جلیل» اندیشمند کردتبار پرداخته شده است. فردی که از سوی دولت ارمنستان در سال 1932 به عنوان مدیر پروژه توسعه زبان و ادبیات کُردی در این کشور انتخاب شده بود. به همت آقای جاسم جلیل که به عنوان پیشگام نهضت فرهنگ کردی در شوروی سابق نیز شناخته شده است، بسیاری از آثار و اشعار نویسندگان کُرد به زبان های روسی، ارمنی، آذربایجانی و انگلیسی ترجمه شده است.
همچنین گفتگویی نیز با آقای «سلیمان عثمان» سرکنسول دولت مصر و اولین کنسولگری عربی در کردستان عراق نیز انجام شد. 

در بخشی از اشراقات کردیة، مقالاتی در رابطه با فرهنگ و تمدن کُرد آمده است که دو مقاله «پروژه کشور کردستان مستقل در دوره معاصر» و نیز مقاله مفصلی در رابطه با بدرخان پاشا - طراح اولیه نظریه کشور مستقل کُرد-، شایان اهمیت است.
در ادامه، دکتر الصویرکی نویسنده کردتبار اردنی در مطلبی تاریخی نگاهی داشته است به وضعیت تاریخی کُردها در مصر. وی در این مقاله ارزشمند به بزرگانی از طائفه کُرد در تاریخ مصر اشاره دارد. افرادی همچون «محمد عبده» شاگرد برجسته سید جمال الدین اسد آبادی، «احمد شوقی» شاعر معروف عرب، و همچنین شیخ «عبد الباسط» قاری پرآوازه جهان اسلام.
از دیگر مقالات این نشریه می توان به این موارد اشاره کرد؛
(اندیشه محمد عبده؛ عربی، کردی یا ترکمنی؟)؛ (زاخو عروس کردسان عراق)؛ (پسرم این کردستان است)؛ (پس از قذافی؛ مطالبات برای کشور کُرد)؛ (حکومت بهدینان، امیر حسن بک و مسئله فدرالیسم).

در پایان و در بخش هنری نیز مصاحبه هایی با هنرمندان مشهور کردتبار در جهان عرب همچون خانم «رحاب الجمل» بازیگر معروف و «طیب جبار» شاعر کردزبان عراقی صورت گرفته است. گزاشی نیز از وضعیت سینمای کُرد و حضور آن در آمریکا ارائه شده است.
«اشراقات کردیة» چندی قبل، مورد تقدیر دفتر مرکزی کنگره آمریکا نیز قرار گرفت. پیش از این نیز در مصر نشریات دیگری با رویکرد کُردی منتشر شده است که می توان به نشریه فرهنگی «کردستان» در 113 سال قبل اشاره کرد.

وزیر خارجه آمریکا و داود اوغلو وزیر خارجه ترکیه – هتل قصر امارات، ابوظبی، ژانویه 2011

مطالب مرتبط:
+ خداحافظ آتاتورک!

نویسنده: ‌محمدرضا عشوری مقدم
منبع: پورتال سیاست ما

انقلاب مردم مصر پس از سال‏ها مبارزه با دیکتاتوری حسنی مبارک و تمامی هزینه‏های فراوانی که این ملت طی سالیان گذشته در این راه داده‏اند به پیروزی رسید و اکنون در مراحل بسیار حساسی قرار گرفته است. حساسیت این موضوع به ویژه از آن رو قابل توجه است که طبق یک استراتژی قدیمی، پس از پیروزی انقلاب‏های مردمی، طرف‏های غربی بیشترین  تلاش را خواهند کرد تا آنجا که می‏ توانند انقلاب را در راستای منافع خود مصادره کنند. با وجود پیروزی این انقلاب و اعتماد مردمی به ارتش و اعتراف و تاکیدات مستمر شورای عالی نیروهای مسلح نسبت به قانونی ‏بودن خواسته‏ها و مطالبات مردم، به نظر می‏رسد این انقلاب تا پیروزی و تحقق کامل اهداف خود هنوز فاصله داشته و با چالش‏هایی روبروست. از این رو تذکر چند نکته در این باره ضروری به نظر می‏رسد:

1) یکی از خطرات احتمالی پیش روی انقلاب، اهمال و تسامح احتمالی شورای عالی نیروهای مسلح نسبت به باقی مطالبات و خواسته‏های مردم انقلابی می‏باشد. هنوز ابهامات بسیاری در رابطه با نقش این شورا در آینده سیاسی مصر باقی است و برخی جریانات نسبت به حسن نیت آن ابراز تردید کرده‏اند و روابط دوستانه «طنطاوی» رئیس شورای نظامی با دولت ایالات متحده نیز بر این حساسیت‏ها افزوده است. از این رو هنوز خواسته‏هایی از جمله لغو حالت فوق العاده، آزادی کامل زندانیان سیاسی و همچنین تغییر رؤسای شوراهای اداری و مدیران روزنامه‏های حکومتی به منظور جلوگیری از ادامه فعالیت وابستگان رژیم سابق به عنوان اولویت‏های خواسته‏های مردمی به شدت مورد توجه است.

2) تهدید بسیار مهم و حساس بعدی تلاش برای ابقا و ادامه فعالیت حزب ملی حاکم است که علی رغم تمامی اتهاماتی که بر این حزب در کشتار و حمله به مردم وارد شده، هنوز اقدام جدی در راستای انحلال این حزب صورت نگرفته است.

3) به نظر می‏رسد انقلاب مردمی مصر که در راستای آرمان‏ها و خواست‏های مردمی و اسلامی شهروندان این کشور صورت گرفته است، علاوه بر چالش‏های داخلی با تهدیدات بیرونی زیادی نیز روبرو خواهد بود. یکی از خطرات خارجی عمده‏ای که انقلاب را تهدید می‏کند، توطئه آمریکائی-صهیونیستی به منظور حفظ منافع این محور غربی در منطقه پس از پیروزی انقلاب است. این نکته به ویژه پس از آن قوت می‏گیرد که رادیو اسرائیل چندی پیش در گزارشی از پیام مقامات بلندپایه واشنگتن به تل‏آویو خبر داده بود که در آن به اسرائیلی‏ها اطمینان داده شد که شرایط لازم برای حفظ وضعیت دوره مبارک پس از انقلاب فراهم شود.

به نظر می رسد اسرائیلی‏ها طی مراحل آینده، برنامه‏های زیر را برای تحقق اهداف خود در پیش خواهند گرفت:

- تلاش برای بازگرداندن دوباره سیاست خارجی مصر به وضعیت دوره مبارک تا بار دیگر قاهره در محور آمریکا قرار گرفته و از ایران فاصله بگیرد. این در حالی است که شخص آقای «نبیل العربی» و گروه جدید دستگاه دیپلماسی این کشور از منتقدین جدی سیاست‏های صهیونیستی در منطقه به شمار می‏رود.

- تمرکز و ادامه رایزنی‏ها به منظور ابقای قاهره در ائتلاف موسوم به «محور سازش و اعتدال» و جلوگیری از نزدیک شدن مصر به حزب الله و حماس و در نتیجه ادامه روند محاصره نوار غزه.

- اعمال فشار و تهدید به دولت آینده مصر برای پایبند بودن آن به معاهدات قبلی این کشور با رژیم صهیونیستی؛ از جمله التزام به مفاد معاهده «کمپ دیوید» و همچنین تمامی توافقنامه‏های امنیتی تل‏آویو-قاهره.

از سوی دیگر شواهد حاکی از آن است که هنوز برخی اقدامات لازم دیگر نیز باقی مانده است که هنوز نهادهای تصمیم‏گیر حکومت انقلابی از جمله شواری انقلاب و هچنین نیروهای مسلح نسبت به آن حتی ابراز تمایل نشان نداده‏اند. اقداماتی که محافل صهیونیستی نیز طی هفته‏های گذشته به آن اشاراتی داشته‏‏اند و از این رو هرگونه اهمال و نادیده گرفتن آنها می‏تواند عواقب بسیار خطرناکی برای ادامه مسیر انقلاب داشته باشد.

شاید کسی که بیست‌وهشت سال قبل ماشه تفنگش را با کمال آرامش فشرد و چشمان دو کودک 2ساله را برای همیشه بست هرگز گمان نمی‌کرد که تاریخ، روزی به همگان ماجرای قتل‌ عام 4هزار انسان بی‌گناه را این‌گونه برملا خواهد کرد.
"جرج سِلویتسِر" کارگردان یهودی‌ ـ‌ هلندی همان کسی است که شخصا ماجرای این کشتار را از نزدیک شاهد بوده و با ساختن مستند «وطن» این بار، پرده از رازی برداشت که به نظر می‌رسد کمی دیر اقدام کرده و صاحب آن راز مدت‌هاست که دیگر صدای افشاگری‌های او را نمی‌شود.
ادامه مطلب...

در حالی که رهبران جبهه تغییر مصر به رهبری محمد البرادعی خواستار تحریم انتخابات پارلمانی مجلس الشعب مصر شده‌اند، ‌«محمد بدیع»، رئیس جنبش اخوان المسلمین اعلام کرده که این جنبش علی رغم تمامی محدویت‌های حکومتی،در این انتخابات شرکت کرده و گروه وی فهرست کاندیداهای خود را برای 30درصد از کرسی‌ها در هفته‌های آینده اعلام خواهد کرد.
البرادعی از رهبران مخالفت دولت مصر که خواستار تغییراتی در قانون اساسی مصر است، پیش از این اعلام کرده بود که این انتخابات شفاف نیست و هر کسی که در این انتخابات شرکت کند برخلاف وجدان ملی خود عمل کرده و با نظام حاکم موافق است.

اخوان المسلمین در بیانیه خود تحریک جمود سیاسی حاکم بر مصر و دفاع از دستاوردهای انتخابات سال 2005 را از مهمترین اهداف شرکت در این انتخابات برشمرد.
اعضای این جنبش در سال 2005 تحت عنوان شخصیت‌های مستقل وارد رقابت‌های انتخابات پارلمانی شدند و با وجود تمامی محدودیت‌های اعمال شده از سوی نظام حاکم مصر و بازداشت صدها نفر از آنان، یک پنجم کرسی‌های پارلمان را به خود اختصاص دادند.
هم‌اکنون این جنبش فعالیت گسترده‌ای را برای شرکت در انتخابات پارلمانی که در ماه نوامبر برگزار می‌شود، آغاز کرده است. اخوان المسلمین، بزرگ ترین جنبش مخالف دولت مصر به شمار می رود.قرار است انتخابات پارلمانی مصر در تاریخ 28 نوامبر (7 آذرماه) برگزار شود.
بر این اساس، اخوان المسلمین فهرست اولیه‌ای از نامزدهای احتمالی خود را اعلام کرده است. بنا بر اعلام اخوان، این فهرست اولیه بوده و احتمالا با تغییراتی همراه خواهد بود. نکته قابل توجه در این لیست حضور گسترده زنان است.

«حسنَیْن هیکل» روزنامه‏نگار معروف مصری در کتاب «میان مطبوعات و سیاست» از شخصیتی ماندگار با نام «کامل الشناوی» در تاریخ سیاسی این کشور یاد می‌کند که به تعبیر وی با قلم خود ناموس طبیعت را واژگون، روز را خواب و شب را بیدار می‌ساخت. معروف است که این قصیده سرای معروف مصری تنها مدتی پیش از انقلاب ژوئیه جمال عبدالناصر و واژگونی حکومت پادشاهی ملک فاروق، قصیده‌ای سروده بود با مطلع «أنتَ فى صَمتکَ مُرغَم.. »- (تو در سکوت خود مجبور هستی) و درست پس از پیروزی انقلاب وی این مطلع را با عبارت «کُنتَ» اصلاح می‌کند. «کُنتَ فی صَمْتِکَ مُرْغَم..» (تو در سکوت خود مجبور بودی) و این قصیده را «سرود آزادی» می‌نامد.

بعدها سرود آزادی با اجرای «محمد عبدالوهاب» موسیقی‌دان برجسته مصری از 1952 تا 1960 سرود ملی مصر و جمهوری متحده عربی می‌شود. امروز هم رادیوی صوت العرب قاهره در در ابتدای بخش خبری سراسری خود قسمتی از آن را به عنوان آرم خبری خود انتخاب کرده و استفاده می‌کند.
و البته جالب‌تر آن است که پخش این موسیقی در حال حاضر در تلویزیون مصر ممنوع اعلام شده است! بسیاری امروز این اتفاق را بازتاب دوباره قصیده جناب الشناوی در باب اوضاع بحرانی مصر پس از گذشت سال‌ها می‌دانند.

کُنتَ فى صَمتِکَ مُرغَمْ.. کنتَ فى صَبْرِکَ مُکْرَهْ..
فَتَکَلّمْ و تَأَلَّمْ ... و تَعَلَّمْ کَیفَ تُکْرَهْ..
عَرْضَکَ الغالى عَلىَ الظالمِ هان..  ومَضیَ العارُ اِلَیکَ واِلیکْ.. (ادامه شعر)
مصر کشوری در اسارت و مردمی که در سکوتی اجبارانه غوطه ورند.. و انقلاب افسران آزاد به پیروزی می‌رسد و شاه می‌رود و شاید دوباره شاهانه ‌تر از شاه حاکم شده و همه چیز آن گونه که بوده تکرار شود..

هرچند این سرود را امروز تنها پدران پیر هم‌عصر آن به یاد دارند، اما بی‌شک چه کسی است که آن را نخواند و نشوند و ناخودآگاه مصر امروز را به یاد نیاورد و آن را زبان حال مردم این سرزمین نداند و سرود امروز را فریاد نزند که: «بلادی .. بلادی لک حبی و فؤادی..»

 «موسسه سلطنتی امور بین‌الملل» انگلیس موسوم به «چتم هاوس» (chatham house) در گزارش جدید خود به بررسی اوضاع سیاسی مصر پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری این کشور پرداخت.
چتم هوس در این گزارش، ‍‏با اشاره به اینکه بیش از نیمی از مردم مصر زیر خط فقر به سر می‏برند، بر ضرورت حمایت از «تغییر» در مصر تاکید کرد.
این گزارش همچنین ضمن اشاره به این نکته که گروه‌ها و اقشار مختلفی در مصر خواهان اعمال تغییر هستند به شخص محمد البرادعی پرداخت و طرفداران 230هزار نفری وی در فیس بوک در مقابل 7هزار حامی جمال مبارک پسر رئیس جمهور مصر را در این‏باره قابل توجه دانست.
همچنین این گزارش با پرداختن به محبوبیت مردمی البرادعی تاکید کرده است که وی چهره‏ای جدید در فضای سیاسی مصر محسوب می‏شود که هنوز نام وی با مفاسد اقتصادی آلوده نشده و با سازمان‏های امنیتی و نظامی این کشور ارتباطی نداشته است. رنج و ناراحتی مردم مصر از دیکتاتوری 60ساله حاکم بر این کشور و اعمال احکام عرفی از سال 1981 از دیگر موضوعاتی است که در گزارش چتم هاوس به آن پرداخته شده است.

لینک گزارش چتم هاوس:
http://www.chathamhouse.org.uk/publications/twt/archive/view/-/id/2027/

این روزها بازار موروثی‏کردن حکومت در مصر و کره شمالی نه تنها بسیار گرم شده بلکه حتی شیوه‌هایی که حاکمیت در هر دو کشور برای موروثی‏سازی در پیش گرفته است نیز شباهت زیادی به هم دارد. جمال مبارک فرزند کوچک حسنی مبارک رئیس جمهور در مصر و «کیم یونگ اون» فرزند کوچک رئیس جمهور در کره شمالی.
حزب کارگر در کره شمالی این روزها به طور جدی به دنبال آن است تا کیم یونگ اون را برای جانشینی پدر آماده کرده و این دقیقا همان فرآیندی است که در مصر شاهد آن هستیم.
علی رغم آنکه شکل حکومت در مصر جمهوری است و رؤسای قوای سه‌گانه نیز تا کنون با پیوند خویشاوندی به قدرت نرسیده‌اند، اما در این دوره فرآیند انتقال قدرت برخلاف گذشته به صورتی متفاوت دنبال می‌شود. امروز دیگر در مصر همگان بر این نکته اتفاق نظر دارند که حسنی مبارک رئیس جمهور 82ساله، جمال 46ساله را برای حکومت آینده آماده می‌کند.

سئوالی که این روزها در مصر همواره مطرح است آن است که آیا در کشور مصر با جمعیتی 85میلیون نفری، فردی شایسته‌تر از جمال مبارک برای ریاست وجود ندارد؟ و یا در کره شمالی 24میلیونی .. غیر از کیم یونگ 27ساله که به ناگاه ژنرالی عالی رتبه شده، فردی شایسته‌تر برای حکومت وجود ندارد؟ نکته قابل توجه در این‌باره آن است که نظام حاکم بر هر دو کشورنیز نام  "جمهوری" را برای خود به یدک می‌کشد نه پادشاهی.
التبه اعراب پیش از این نیز تجربه چنین رویدادی را داشته‌اند. در سوریه فرآیند موروثی کردن حکومت بدون وقوع تنشی شدید اجرا شد و بشار اسد 35ساله پس از اصلاح قانون اساسی در سال 2000جای پدر را گرفت. در اینجا نیز شاهد آن هستی که حکومت همانند مصر و کره شمالی به اصلاح قانون اساسی پناه می برد تا همه چیز برای موروثی سازی قانونی شود و قدرت همچنان در دست جریان حاکم باقی بماند.

آنچه امروز نخبگان و عامه مردم را در مصر نگران کرده شاید بیش از اصل موروثی سازی حکومت آن است که جمال مبارک خود را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2011 معرفی کرده و سرانجام نیز با بازی زیرکانه حزب ملی حاکم و دولت به پیروزی رسیده و حکومت را به دست بگیرد. حکومتی که شاید دیکتاتوری حاکم بر آن به مراتب از دوره پدر شدیدتر بوده و امیدها برای تغییر در این نظام جدید پیش از پیش از دست رفته به نظر برسد.

روزنامه مصری «الشروق» به صورت هفتگی متن سخنان استاد «حسنین هیکل» نویسنده برجسته مصری، در سری جدید برنامه‌های وی در شبکه تلویزیونی الجزیره را منتشر می‌کند.
این برنامه به صورت هفتگی و با اجرای خود حسنین هیکل از این شبکه بخش شده و بیشتر به مسائل تاربخی و سیاسی جهان عرب و به طور ویژه مصر می‌پردازد.
انتشار سری جدیدی از برنامه‌های هیکل در شبکه ماهواره‌ای الجزیره درباره فرضیه قتل "جمال عبدالناصر " رئیس‌جمهور ملی‎گرای مصر به دست "انور سادات " که بعدها جانشین او شد، واکنش‌های متعددی را به همراه داشته است.
متن کامل سخنان هیکل در این برنامه را می‌توانید در اینجا بخوانید.

 دکتر "عبدالصبو ر شاهین" متفکر و اندیشمند بزرگ مسلمان مصری در سن 82سالگی و پس از تلاشی مجدّانه در راه دفاع از اندیشه دینی در منبر و دانشگاه درگذشت.
وی استاد دانشکده دارلعلوم دانشگاه الازهر و از مشهورترین متفکران و دعاة ‌اسلامی مصر بوده که زمانی در مجلس شورا نیز عضویت داشته و همچنین در مرکز مطالعات اسلامی و عربی دانشگاه معدن ملک فهد نیز تدریس می کرده است.
عبد الصبور شاهین همواره از خطبای ثابت مسجد معروف عمر بن العاص قدیمی‌ترین مسجد مصر در قاهره بوده و بیش از 70تالیف و ترجمه مختلف داشته است که به واسطه تسلط کامل به زبان فرانسه، کتاب‌های بسیاری را به زبان عربی ترجمه کرده که بارزترین آنها کتب اندیشمند معاصر الجزائری و استادش «مالک بن نبی»می‌باشد. عبدالصبور شاهین و «عمر مسقاوی» وصیّ علمی و ناظر نشر و ترجمه‌ آثار بن نبی بوده‌اند. وی هفت اثر بن نبی را به عربی ترجمه کرده است که بارها در قاهره و دمشق به چاپ رسیده‌اند. مهم‌ترین این کتاب‌ها عبارتند از:
- الظّاهرة القرآنیة
- میلاد مجتمع: شبکة العلاقات الاجتماعیّة؛ وجهة العالم الاسلامی (عنوان دیگر ترجمه‌ی عربی آن: نداء الاسلام، به قلم رمضان لاوند)
- الفکرة الافریقیّة الاسیویّة فی ضوء مؤتمر باندونج (که به مناسبت برگزاری کنفرانس کشورهای افریقایی ـ آسیایی در باندونگِ اندونزی در 1334 ش / 1955 نگاشته شد)
- مشکلة الثّقافة
- المسلم فی عالم الإقتصاد
شروط النّهضة (با همکاری عمر مسقاوی)
وی همچنین با همکاری همسرش دایرة المعارف "امهات المومنین و صحابیات حول الرسول" را در دو جلد به تألیف رسانده است.
از برجسته‌ترین آثار وی می‌توان به مجموعه «زنان در پس حوادث» (نساء وراء الأحداث) و همچنین مجموعه «بنی آدم» اشاره کرد.
اما آنچه در رابطه با دکتر شاهین قابل توجه است موضعگیری‌های شدید وی بر ضد دکتر نصر حامد ابوزید است که در ژانویه گذشته وفات یافته است. هنگامی که ابوزید در سال 1992 تحقیقات خود با عنوان «نقد گفتمان دینی» را برای کسب درجه دکتری به کمیته اساتید دانشگاه قاهره به ریاست دکتر عبدالصبور شاهین ارائه کرد، بی‌پروا ابوزید را متهم به تفکرات کفرآلود کرده و وی را به باد انتقاد گرفت.
شاهین در گزارشی ابوزید را به «دشمنی شدید با نصوص قرآن و سنت» و دعوت برای عدم پذیرش آنها متهم کرد. حمله به صحابه و انکار مبنع الهی برای قرآن کریم و دفاع از اندیشه های مارکسیستی و ضد دین و همچنین از دفاع از افکار سلمان رشدی از دیگر اتهاماتی است که همواره از جانب وی به سوی ابوزید نشانه رفته است.
از نظرات سیاسی وی می توان به نظر وی در ارتباط با جمعیت اخوان المسلمین اشاره کرد که آنها را گروه‌های دعوت‌کننده به خداوند و اسلام می‌دانست که شرایط سیاسی مصر به آنها اجازه نمی‌دهد فعالیت خود را افزایش دهند.
از دیگر خصوصیات وی توجه به مسائل اجتماعی مصر بوده و احضار «غاده عبدالرزاق» و «سمیة الخشاب» دو بازیگر زن، نویسنده و کارگران فیلم "تا زمانی که"(حین میسرة) به دادگاه به اتهام گسترش ناهنجاری، همجنس‌بازی و بی‌بند و ‌باری‌های اخلاقی چندی قبل درصدر اخبار فرهنگی جتماعی مصر قرار داشته است.
خانم دکتر عائشه عبدالرحمن بنت الشاطئ معروفترین شاگرد وی محسوب می شده است که همسر و شاگرد امین خولی است که کتاب التفسیر البیانی للقرآن الکریم را در تفسیر چند سوره از جزء آخر قرآن کریم تالیف کرد.