نویسنده: محمدرضا عشوری مقدم
منبع : سیاست ما
پیروزی انقلاب مردمی مصر را پیش از هر چیز باید ناشی از وحدت گفتمانیِ گروه ها و جریانات معارض سیاسی این کشور، پیش از وقوع انقلاب دانست. هر چند، همواره اختلاف در رویکردها در فضایی از ثبات و آرامش دنبال می شده است، اما طی روزهای اخیرِ پس از انقلاب و با طرح مباحثی درباره نوع حکومت آینده و به خصوص با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی ماه سپتامبر، شاهد آن هستیم که این نزاع آرام، حالتی از افراط و تقابل شدید در محافل رسانه ای به خود گرفته است.
بی شک چنین پدیده ای پس از انقلاب 25 ژانویه و باز شدن فضای رقابت سیاسی، طبیعی به نظر میرسد؛ اما این تقابل شدید به ویژه از سوی جریانات «اسلامگرا» و «سکولار» را می توان خارج از روند طبیعی یک گفتمان سیاسی ارزیابی کرد که البته ممکن است عواقب وخیمی نیز در پی داشته باشد.
در این میان، دو جریان «اسلامی» و «سکولار» با اقدامات خود نقش بسزایی در منازعات ایفا کرده اند که یادآوری این موارد به تببین بیش از پیش این تقابل کمک خواهد کرد.
اقدامات جریانات سکولار در این نزاع سیاسی در چارچوب موارد زیر قابل اشاره است:
1- در راستای سیاستهای رژیم گذشته، این جریان بر آن است تا با ایجاد فضایی از ترس و بیاعتمادی در میان افکار عمومی جامعه نسبت به اسلامگرایان به ویژه جنبش اخوان المسلمین، بتواند در میان وحدت ملی جامعه مصر به سود خود شکاف ایجاد نماید.
2- اصرار در به چالش کشیدن هویت «عربی-اسلامی» جامعه مصر و دامن زدن به مؤلفه ها و شعارهای چالش برانگیز مبتنی بر حقوق اقلیتها به ویژه مسیحیان قبطی در راستای سیاست اسلامهراسی و دورکردن جریانات اسلامگرا از فضای رقابتهای سیاسی.
3- تمرکز تبلیغاتی بر روی جریان های سلفی و تندرو و معرفی این جریانات به مثابه نمایندگان اصلی جریان اسلامی در مصر، تا بدوین وسیله بتوانند تصویری نادرست و در عین حال افراطی از تمامی جریانات اسلامی این کشور ارائه دهند.
4- ایجاد جنجال تبلیغاتی در رابطه با ماده2 قانون اساسی مصر که اسلام را دین رسمی این کشور معرفی کرده و شریعت اسلامی را مبنای تقنین قوانین دانسته است.
5- در حالی که مسیحیان قبطی به راحتی از کلیساهای این کشور برای تحقق مقاصد سیاسی خود استفاده می کنند و با برگزاری جلسات مستمر به تخریب نشانه های اسلامی قانون اساسی مصوب 1979 این کشور می پردازند، این جریان سعی دارد تا از طرح مسائل سیاسی در مساجد و محافل اسلامی به بهانه سوء استفاده از دین برای مقاصد سیاسی، دستاویزی برای تخریب اسلامگرایان بسازد.
6- جریان های سکولار از همان آغاز و با حمله شدید به قرائت آیات قرآن توسط رئیس کمیته عالی همهپرسی قانون اساسی، کار را به جایی رساندند که اعلام کردند کسانی که به اصلاحات قانون اساسی رای «آری» داده اند چیزی از سیاست نمی دانند و انقلابیِ واقعی کسانی هستند که با اصلاحات قانون اساسی مخالفت کرده اند.
از سوی دیگر گروههای تندوری اسلامی(سلفی) نیز با اقدامات خود بیش از پیش بر این نزاع دامن زدهاند:
1- اظهارات شدید اللحن و درعین حال آرمانی برخی شخصیتها و عالمان دینی به عنوان نمایندگان برخی جریانات اسلامی، تصویری خاص از اسلامگرایی ارائه داده است. رویهای که جریانات سکولار همواره به سوء استفاده از آن پرداختهاند. به طور مثال سلسله سخنان شیخ «ابو اسحاق الحوینی» درباره آمادگی اسلامگرایان در اداره و حکومت بر تمامی جهان را میتوان در این چارچوب تعریف کرد.
2- تهدید گروههای سلفی و جهادی مبنی بر حمله و به آتش کشیدن کلیساهای قبطیان و آزاد کردن زنان تازهمسلمانی که به دستور مقامات مسیحی این کشور بازداشت شدهاند. این مسئله به ویژه پس از طرح دوباره ماجرای افرادی چون خانم «وفا قسطنطین» و «کامل شحاته» ابعاد تازهتری پیدا کرده است.
3- اصرار و تاکید جریاناتی همچون جریان سلفی «شیخ محمد حسّان» بر ضرورت فوریّت اجرای احکام شریعت اسلامی در صورت رسیدن اسلامگرایان به حکومت و لغو تمامی قوانین عرفی و وضعی.
در تبیین این مسئله چند نکته قابل اشاره است:
- برای نخستین بار در تاریخ سیاسی نوین مصر است که اسلامگرایان و سکولارها در رقابتی آزاد با یکدیگر قرار می گیرند که به نوعی تصفیه تاریخی این دو گروه طی سالیان اخیر نیز محسوب می شود. به ویژه آنکه سکولارها تاکنون همواره حاکمیت سیاسی را در مصر در اختیار داشتهاند.
- آمادگی بیشتر جریان اسلامگرا برای شرکت در فرآیند انتخاباتی آینده مصر نسبت به دیگر جریانات نیز از مواردی است که به نظر می رسد بازتاب طبیعی فعالیت تاریخی این جنبش طی دهه های متمادی گذشته است.
- به نظر می رسد محبوبیت مردمی گروه های اسلامی همچون جماعت اخوان المسلمین و نفوذ این جنبش در میان نخبگان و دانشگاه های این کشور، به شدت سکولارها را نگران ساخته است و آنان به این واقعیت رسیده اند که در صورتی که نتوانند در مقابل روند قدرت گرفتن اسلامگرایان قد علم کنند باید در انتظار جامعه آرمانی "اِخوانی" در آینده ای نزدیک بنشینند. سکولارها به خوبی می دانند که «اخوان» پاداش سال ها مجاهدت بنیانگذاران فقید خود همچون «حسن البنا» و «سید قطب» را شکیبانه به انتظار نشسته اند.
نوییسنده: محمدرضا عشوری در 90/3/14:: 5:19 عصر
